W jaki sposób uchylić pokrywę, otworzyć drzwi, odsłonić, aby dostrzec jak przez cienką szczelinę lśni ukryty brylant? Albo jak niepokoi ciemny kamień lub trzeszczy rama rozbitego okna, przez które widać jak zanikają znane formy, struktury, idee, odsłaniając jednocześnie swe nowe oblicze, nowe języki, dźwięki.
Wiem to czego nie wiedzą inni… Owa deklaracja wywiedziona z myśli XV wiecznego filozofa Renesansu Giovaniego Pico della Mirandolii nie jest bynajmniej świadectwem zarozumialstwa organizatorów XXII edycji Festiwalu Ars Cameralis. W dzisiejszym przeładowanym, multiplikowanym świecie, którego przesyt dotyka nas każdego dnia, w którym wszystkiego jest zbyt wiele, każdy z poszukiwaczy skarbów „wie to czego nie wiedzą inni”. Bo każdy ma swoją ciemną komnatę do eksplorowania, w której doświadcza takich epifanii i odkryć, o których inni jeszcze nie słyszeli. Dlatego właśnie, słyszę to czego nie słyszą inni. Mówię to czego nie mówią inni. Widzę to… Wiem to…
Owe sentencje stają się hasłem zachęcającym Was do tego, abyście i tym razem zaufali naszym wyborom, odkryciom, propozycjom zapraszającym do podjęcia wspólnej artystycznej wędrówki z perspektywy aktywnego uczestnika, który nie tylko podąża wytyczonym szlakiem, ale nade wszystko każdy festiwalowy przystanek konfrontuje z własną perspektywą człowieka, który „wie to czego nie wiedzą inni”.
Od ponad dwudziestu lat zapraszamy Was abyście wypełnili te przeklęte, wilgotne i nieprzyjazne dni listopada artystycznymi gestami, które przygotowujemy dla Was, ale także dla siebie. Festiwal Ars Cameralis, jest bowiem wydarzeniem autorskim polegającym na spełnianiu poukrywanych marzeń. Staramy się, aby każda festiwalowa edycja, była możliwie jak najbardziej różnorodna. Dlatego wpuszczamy na festiwalową arenę przeróżne stworzenia. Nie inaczej będzie i tym razem. Tegoroczny Festiwal Ars Cameralis ochrzcić można mianem festiwalu odkryć i objawień. Odsłaniamy to, czego nie odsłaniają inni. Dlatego też w festiwalowym programie pojawiło się tak wiele nieznanych szerzej zjawisk z kręgu muzyki klasycznej (Siergiej Kryłow), alternatywnej (Thayer Sarrano, Emily Wells, Matteus, Orchestra of Spheres) , literatury (Rae Armantrout), sztuki (wystawa EN/OF”) i filmu (przegląd BAFTA). Odkrywanie nowych znaczeń i języków, przesuwanie granic, przekraczanie nieznanego oraz docieranie do peryferyjnych obszarów kultury staje się jednym z najistotniejszych wyzwań stojących przed człowiekiem pragnącym zrozumieć motywy i zasady funkcjonowania współczesnego świata, a jednocześnie pozwala dotrzeć do nielicznych ocalałych przyczółków istotnych opowieści. Dlatego pielęgnowanie w sobie żyłki niepokornego poszukiwacza skarbów urasta dziś do rangi ocalenia mentalnego instynktu samozachowawczego.
Hasło towarzyszące tegorocznej edycji Festiwalu Ars Cameralis ma w sobie oczywiście także posmak prowokacji. Ale każdego, kto od lat przemierza z nami corocznie artystyczne archipelagi wysp, nie powinno to dziwić. Arscameralisowa rebelia trwa już bowiem ponad dwadzieścia lat. Dziękujemy, że przez ten czas jesteście z nami na artystycznym szlaku. Bo kto w samotności XXI-wiecznego wędrowca wie, że sztuką można światowi odmówić świat, dostrzega, w jaki sposób odnaleźć można także inne losy, niż tylko swój własny. Nie tylko po to, aby przekonać się, że wiem mniej niż myślę, nawet jeśli „wiem to czego nie wiedzą inni”. – Bartłomiej Majzel
- 14 listopada, godz. 14.00 Dom Oświatowy Biblioteki Śląskiej, Katowice Krzysztof Varga (PL) – warsztaty
wstęp bezpłatny/ ilość miejsc ograniczona, prosimy o potwierdzanie udziału pod numerem 32/255 43 21 lub pod adresem mailowym domoswiatowy@bs.katowice.pl
Warsztaty poprowadzone zostaną przez znakomitego prozaika oraz felietonistę Krzysztofa Vargę. Spotkanie dla wszystkich, którzy chcą doskonalić swój pisarski warsztat, którzy tworzą, pragną lub po prostu chcą dowiedzieć się czegoś o życiu w literaturze i dla literatury z perspektywy kogoś, kto wie o tym najwięcej .
Krzysztof Varga urodził się w 1968 roku w Warszawie. Mieszka na Mokotowie. Opublikował powieści Chłopaki nie płaczą (1996), Śmiertelność (1998), Tequila (2001; książka znalazła się w finale Nagrody Literackiej Nike 2002), Karolina (2003) i Nagrobek z lastryko (2007). Za tę ostatnią autor otrzymał nagrodę Książka Zimy 2006/2007 oraz nominację do Nagrody Mediów Publicznych „Cogito”, a ponadto książka znalazł się w finałowej siódemce Nagrody Literackiej Nike 2008. Krzysztof Varga jest także autorem prozy eseistycznej Bildungsroman (1997) oraz tomu 45 pomysłów na powieść(1998), za który otrzymał nagrodę Fundacji Kultury. Wspólnie z Pawłem Duninem-Wąsowiczem opublikował słownik literatury najnowszej Parnas Bis. Słownik literatury polskiej urodzonej po 1960 roku (1995) i antologię wierszy Macie swoich poetów (1996), której wybór współtworzył Jarosław Klejnocki. W 2008 roku opublikował Gulasz z turula (2008), za który otrzymał nagrodę czytelników Nike 2009. W 2010 roku ukazała się jego powieść Aleja Niepodległości, a w 2012 Trociny także nominowane do Nagrody Nike. Książka znalazła się ponadto w finale Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” oraz w finale II edycji Nagrody Mediów Publicznych „Cogito”.
Proza Krzysztofa Vargi tłumaczona jest na węgierski, bułgarski, słowacki, serbski, ukraiński, chorwacki.
Poziom szczęścia w narodzie polskim wzrasta coraz bardziej, ponieważ jest coraz mniejsza liczba czytelników. Jak tak dalej pójdzie, będziemy żyli w społeczeństwie absolutnie szczęśliwym i bezproblemowym. Owszem, literatura komplikuje życie, ponieważ wprowadza do niego pierwiastek refleksji. (K. Varga)
- 14 listopada, godz.18.00 Kinoteatr Rialto, Katowice
ZDERZENIA LITERACKIE: Rozmówki polski-słoweńskie.
Występują: Aleš Debeljak, Primož Čučnik, Ana Pepelnik prowadzenie: Agnieszka Będkowska-Kopczyk, Michał Kopczyk Aleš Debeljak – jeden z najważniejszych, najbardziej cenionych i wpływowych literatów słoweńskich. Urodził się w 1969 roku w Lublanie, gdzie mieszka do dzisiaj. Jest poetą, eseistą, krytykiem sztuki. Przez wiele lat redagował miesięcznik „Literatura” – kultowe czasopismo jego pokolenia. Ukończył studia na Syracuse University w Nowym Jorku, gdzie obronił doktorat. Znawca kultury masowej, postmodernistycznych teorii i amerykańskiego stylu życia. Autor wielu książek eseistycznych (jak m.in. Figury Melancholii) oraz tomów wierszy. W Polsce ukazały się dwa zbiory jego poezji; Słownik ciszy (1992) oraz Miasto i dziecko (2000) – oba w tłumaczeniu Katariny Salamun-Biedrzyckiej.
Ana Pepelnik – urodzona w 1979, poetka, tłumaczka, autorka performansów. Autorka dwu tomików poetyckich: Ena od variant kako ravnati s skrivnostjo (Jeden z wariantów jak postępować z tajemnicą, Lublana 2007) i Utrip oranžnih luči na semaforjih (Pulsowanie na światłach pomarańczowego, Lublana 2009). Jej pierwszy tomik był nominowany do słoweńskiej nagrody za Najlepszy Debiut.
Jej wiersze ukazały się w języku chorwackim, angielskim, niemieckim, łotewskim i polskim, m.in. w antologiach i wyborach: A Slovene Sampler (Nowy Jork, 2008, Eastern European Poets Series, 22), Równoległa realność: Współczesna poezja słoweńska (Gdańsk, 2010) oraz In Unfriendly Weather. Four Slovenian Poets (Lublana, 2011), Šestnajst slovenskih pesnic: antologija/Szesnaście poetek słoweńskich: antologia (Lublana, 2012).
Tłumaczy głównie poezję amerykańską na język słoweński (m.in. E. Bishop, J. M. Shuyler, J. Beckman, N. Kocot, M. Roher; i prozę J.M. Coetzego, M. Zaprudera), a także poezję słoweńską na angielski (m.in. T. Škrjanec, P. Čučnik). Bierze udział w międzynarodowym projekcie poetyckim Metropoetica i regularnie udziela swego głosu w performansach dźwiękowo-poetyckich. Mieszka w Lublanie.
Primož Čučnik – poeta, eseista, tłumacz. Oprócz Tomaza Salamuna zdaje się być najbardziej znanym w Polsce poetą słoweńskim. Laureat wielu nagród (m.in. nagrody Fundacji Preserna, nominowany był także do nagrody Europejski Poeta Wolności). W Polsce tłumaczony przez Katarinę Salamun-Biedrzycką, Agnieszkę Będkowską-Kopczyk i Adama Wiedemanna – ukazały się tomy Praca i Dom oraz Zapach herbaty. Tłumaczył na słoweński m.in. Piotra Sommera, Czesława Miłosza, Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, Johna Ashbery’ego, Franka O’Harę i Elizabeth Bishop.
godz. 20.00 Lech Janerka – spotkanie i koncert
bilety: 25/35 zł
Przed koncertem odbędzie się spotkanie z artystą promujące książkę wydaną przez Biuro Literackie Śpij Aniele mój/Bez kolacji.
Lech Janerka, ur. 1953r, legendarny muzyk rockowy, basista, autor tekstów. Od ponad trzech dekad jeden z najważniejszych twórców rodzimego rocka. Debiutował w 1979 z zespole Klaus Mittfoch, z którym nagrał jeden z najważniejszych albumów w historii polskiej muzyki alternatywnej Klaus Mitffoch.
Po odejściu z zespołu, Janerka wydał – sygnowaną już swoim imieniem i nazwiskiem – Historię podwodną. Płyta ta, o znacznie spokojniejszym (muzycznie i lirycznie) charakterze, została oceniona zarówno przez krytyków jak i słuchaczy bardzo wysoko. W następnych latach Janerka wydał kolejne albumy, które ugruntowały jego pozycję na polskim rynku muzycznym. Uchodzi za twórcę niezależnego, oryginalnego, pozostającego niejako na uboczu sceny rockowej.
W 2005 muzyk wydał płytę Plagiaty, zdominowaną przez gitarę akustyczną. Krążek spotkał się z uznaniem zarówno publiczności, jak i krytyków.
Zawsze byłem w niszy, to moja specyfika. Nie sądzę, by masy były wstanie wspierać twórczość wymagającą skupienia, wczytywania się w trudniejsze frazy. Ludzie nie lubią zadawać sobie trudu. Chcą zabawy i wytchnienia. Rozumiem to, ale nie szanuję. To marnowanie czasu na pierdoły. A zegar cyka. (Lech Janerka)
Podczas katowickiego spotkania, towarzyszącego koncertowi, zostanie zaprezentowana, wydana w tym roku przez Biuro Literackie, książka Lecha Janerki Śpij Aniele mój / Bez kolacji. Wyboru poszczególnych tekstów muzyka dokonał Filip Zawada. W 33 utworach dobrze widać liryczną głębię przemyśleń muzyka Janerki, który nie boi się rozprawiać o samotności i poszukiwaniu siebie.
Antropologia poetycka zawarta w piosenkach wykonywanych przez Lecha Janerkę jest wyrazem troski o ludzki rozum, rockowa energia pozwala wspaniale wyrazić emocje i myśli wrocławskiego artysty, który z całych sił próbuje uratować człowieka od głupoty i niewoli
(Filip Zawada)
- 15 listopada, godz. 18.00 Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego, Scena w Malarni, Katowice
ZDERZENIA LITERACKIE: Janusz Rudnicki „Przecież tak nie może być!”
Krzysztof Varga – (prowadzenie: Dariusz Nowacki)
Janusz Rudnicki Jeden z najbardziej cenionych i wybitnych polskich pisarzy, który używa ironii w mistrzowskim stylu. Jego debiutancka książka Można żyć ukazała się w 1993 roku, od tej pory opublikował osiem kolejnych, z których ostatnia – Trzy razy tak! – ukazała się w 2013 roku. Wielokrotnie nominowany do nagród Nike, Angelus czy Nagrody Literackiej Gdynia. Mieszka w Polsce i Niemczech. Współpracuje z „Twórczością” i „Gazetą Wyborczą”. Zatrudniony w hamburskim wydawnictwie utrzymuje stały związek z krajem, głównie z kręgiem warszawskiej «Twórczości », w której publikuje swoje Listy z Hamburga.
Jakie jest pisarstwo Rudnickiego? Prowokacyjne, bezwstydne, groteskowe. Rudnicki opisuje najbliższy krąg rzeczywistości, metodycznie krok po kroku, odrzucając na bok obyczajowe i estetyczne konwencje. Jego bohater jest z pozoru prostacki, sentymentalny i niezbyt wyrafinowany, ale ta przeciętność nie wyklucza niezwykłości. Jako Polak mieszkający w Niemczech, i jako prowincjusz osiadły w metropolii, a przede wszystkim jako pisarz zakorzeniony w żywiole codzienności, Rudnicki ucieleśnia typ bohatera osobnego, który mówi i myśli o rzeczach przyziemnych w sposób nadzwyczajny. Język jest tutaj doświadczeniem pierwotnym, konstruuje bohatera i autora. Język potoczny, lekko stylizowany na sarmacką frazę lub nadpsuty niemczyzną, wrażliwy na melodię mowy, dosadny, konkretny.”.
Krzysztof Varga urodził się w 1968 roku w Warszawie. Mieszka na Mokotowie. Opublikował powieści Chłopaki nie płaczą (1996), Śmiertelność (1998), Tequila (2001; książka znalazła się w finale Nagrody Literackiej Nike 2002), Karolina (2003) i Nagrobek z lastryko (2007). Za tę ostatnią autor otrzymał nagrodę Książka Zimy 2006/2007 oraz nominację do Nagrody Mediów Publicznych „Cogito”, a ponadto książka znalazł się w finałowej siódemce Nagrody Literackiej Nike 2008. Krzysztof Varga jest także autorem prozy eseistycznej Bildungsroman (1997) oraz tomu 45 pomysłów na powieść(1998), za który otrzymał nagrodę Fundacji Kultury. Wspólnie z Pawłem Duninem-Wąsowiczem opublikował słownik literatury najnowszej Parnas Bis. Słownik literatury polskiej urodzonej po 1960 roku (1995) i antologię wierszy Macie swoich poetów (1996), której wybór współtworzył Jarosław Klejnocki. W 2008 roku opublikował Gulasz z turula (2008), za który otrzymał nagrodę czytelników Nike 2009. W 2010 roku ukazała się jego powieść Aleja Niepodległości, a w 2012 Trociny także nominowane do Nagrody Nike. Książka znalazła się ponadto w finale Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” oraz w finale II edycji Nagrody Mediów Publicznych „Cogito”.
Proza Krzysztofa Vargi tłumaczona jest na węgierski, bułgarski, słowacki, serbski, ukraiński, chorwacki.
godz. 19.30. Sosnowski & Chain Smokers – koncert
Chain Smokers to projekt muzyczno-literacki, którego podstawą jest połączenie muzyki improwizowanej i polskiej poezji współczesnej. Jego początki sięgają 2007 roku, kiedy to poeta Andrzej Sosnowski rozpoczął współpracę z młodymi, wrocławskimi muzykami, aby zarejestrować płytę Trackless.
Eksperymenty w studiu nadały jego wierszom frapującą dźwiękowo oprawę, na pograniczu jazzu, trip-hopu i ambientu, jednak okazał się dopiero początkiem jego przygody z muzyką eksperymentalną.
Pięć lat później projekt Chain Smokers powrócił z kolejnym wydawnictwem Dr Caligari resetuje świat bazującym na recytacjach, nagranych przez poetę we wrocławskim hotelu Polonia. Sosnowski odczytuje dwa poematy i trzy wiersze, przesycone popkulturowymi nawiązaniami do niemieckiego ekspresjonizmu, 2001. Odysei kosmicznej czy nawet Davida Bowiego), a jego recytacjom towarzyszą nastrojowe, instrumentalne podkłady. Jak twierdzą sami twórcy: „z tą płytą poczujesz się bezpiecznie i niebezpiecznie, lekko i drapieżnie”. Wyraziście obecna na niej elektronika i miarowe bity łączą się z „żywą” grą instrumentów dętych. Jednak dzieło Chain Smokers to nie tylko muzyka, ale również zachwycające video-clipy, zrealizowane za pomocą techniki flash kolażu perfekcyjnie współgrające z enigmatycznym przekazem poezji Sosnowskiego.
Ideą zespołu jest zbliżanie wartości muzyki i tekstu poetyckiego, wzajemne przenikanie się rytmiki wiersza i muzyki. Ich koncerty mają charakter jednorazowego wydarzenia złożonego z podróżujących dźwięków i towarzyszącego im poetyckiego słowa. Śląska publiczność będzie mogła przekonać się o tym już w listopadzie.
godz. 20.45. NIECH BĘDĄ POCHWALONE: Rae Armantrout (USA), Marta Podgórnik, Barbara Klicka
– prowadzenie: Kacper Bartczak
Rae Armantrout urodziła się w 1947 roku w Kalifornii. Jej życie związane jest z San Diego, gdzie uczy obecnie literatury i poezji w miejscowej filii kalifornijskiego uniwersytetu. Jest autorką wielu tomów poezji, które wraz z czasem zyskiwały rosnącą akceptację krytyki. W roku 2010, za tom Versed, poetka otrzymała prestiżową National Book Critics Circle Award, a następnie Nagrodę Pulitzera.
Armantrout współtworzyła, wraz z takimi poetami jak Lyn Hejinian, Barrett Watten, czy Ron Silliman, zjawisko poetyckie lat 70. i 80. znane jako language poetry. W tym okresie poetka była aktywna w rejonie San Francisco i Berkeley, gdzie studiowała.
Chociaż kojarzona z ruchem Language, i z pewnością z niego wyrastająca, Armantrout jest poetką, której stylistyki ewoluowały w specyficznym kierunku. Łączą one zawansowany formalizm, charakterystyczny dla poezji skoncentrowanej na możliwościach języka, z minimalizmem paradoksu typowym dla Williamsa i Emily Dickinson. Z pewnością we wpływie Williama Carlosa Williamsa należy poszukiwać źródeł niezwykle zdyscyplinowanej, czasem wręcz ascetycznej, krytycznie precyzyjnej poetyki Armantrout. Jej wiersze to często wystudiowane miniatury, z niezwykle starannie dobranym słownictwem, które sugeruje pewne obszary konotacji i znaczeń, by za chwilę poddać nasze instynktowne oczekiwania i językowe przyzwyczajenia silnej presji. Jest to poetyka radykalnej nieufności do samego narzędzia poezji, ale, co za tym idzie, do wszelkich mitologii i narracji, którymi karmi się kultura egzystująca w języku. Życie jaźni, jak i zbiorowości, ukazane są tu jako twory sztuczne, preparowane, aranżowane.
Minimalizm Armatrout, choć z jednej niezwykle precyzyjny wprowadza do struktury całego wiersza wyraźną nieokreśloność, cięcie, konceptualną lukę, zawieszenie, bądź wręcz odrzucenie połączeń. Ta mieszanka precyzji i kompozycyjnej otwartości daje mistrzowsko zmontowane krajobrazy życia współczesnej jaźni. Jest to jaźń nieciągła, wciąż na nowo gubiąca się i odnajdująca w zmiennym otoczeniu, skonfrontowana z kruchością poczucia tożsamości, sztucznością pamięci. Krajobrazy te są często współtworzone przez wszechobecną narrację medialną, z jej plastikowym i naiwnym oglądem świata. Innym ich elementem jest też cielesność, która okazuje się polem podobnie naznaczonym sztucznością i rozpadliwością co sam język i sycące go kulturowe narracje. Kobiecość tych wierszy jest odnajdywana w akcie odrzucenia kulturowej kalki i instrukcji. (Tekst: Kacper Bartczak)
Marta Podgórnik
W 1996 r. była laureatką prestiżowego konkursu poetyckiego im. Bierezina. W 2001 r. otrzymała nominację do Paszportu Polityki, a w 2012 r. zdobyła Nagrodę Literacką Gdynia 2012 za zbiór Rezydencja surykatek.
Uczestniczka polsko-niemieckich warsztatów translatorskich w Krakowie. Jej wiersze w przekładzie publikowano na Słowacji, w Czechach, Niemczech, Rosji, Szwecji, Wielkiej Brytanii, USA, we Włoszech i na Ukrainie. Związana z Biurem Literackim, w internetowym serwisie Biura – „Przystani” publikuje felietony i prowadzi dział debiutów poetyckich.
Hołduję poglądowi, że sztuka ma przede wszystkim wywoływać emocje[…]. Wzruszenie to dla mnie podstawowa kategoria oceny, dotyczy to wszystkich dziedzin sztuki, którą w tym sensie traktuję użytkowo… (M. Podgórnik)
Barbara Klicka
Poetka, animatorka życia kulturalnego. Redaktorka kwartalnika „Cwiszn”, członkini zespołu Pochwalone. W 2000 roku ukazała się jej debiutancka książka poetycka, w 2012 wydała tomik same same.
W jej drugi zbiór poetycki, same same, trzeba wsłuchiwać się uważnie, bo kobiecy podmiot mówi tu zdaniami pełnymi zagadek i skrótów. Szyfrując swoje wersy, Klicka mierzy się przede wszystkim z językiem, z gotowymi obrazami świata, z kliszami i komunałami komunikacyjnymi. Dlatego często ignoruje normy poprawnościowe, swobodnie odnosi się do naszej wrażliwości językowej, sporo w jej wierszach neologizmów, składniowych łamańców, surrealistycznych obrazów. A przy tym mamy wrażenie, że wiersze te, pomimo lapidarności i zwięzłości, przekazują też radość podmiotu piszącego, biorącą się z testowania kreacyjnych mocy języka. (Anna Kałuża)
Kacper Bartczak
Krytyk, eseista, tłumacz, poeta. Wykłada literaturę amerykańską na uniwersytecie łódzkim. Opublikował studium In Search of Communication and Community o poezji Johna Ashbery’ego oraz zbiór esejów krytycznych o poezji polskiej i amerykańskiej zatytułowany Świat nie scalony (Biuro Literackie 2009), za który w 2010 roku otrzymał nagrodę „Literatury na Świecie”. Autor trzech tomów poezji. Najnowszy ukaże się wkrótce nakładem poznańskiego wydawnictwa WBP.
godz. 22.00. POCHWALONE – koncert
bilety (cały dzień): 25/35 zł
POCHWALONE to projekt kobiecy. Ludowy a współczesny. Dzisiejszy jak sprzed wieków. O tym, co kobiet dotyczy i co je dotyka. Wspólnota doświadczeń, bunt przez pokolenia, moce, niemoce, darcie pierza, kluby i igraszki. Nowe sensy na przecięciach. Baby, feministki, matki i singielki, podlotki i wiedźmy, dzieweczka z laseczka, ochrypła kukułeczka – one z XIX-wiecznej wsi, one z ursynowskiego bloku – razem! Niech będą pochwalone! Gramy lirycznie i romantycznie. Czasami czadowo i transowo. Jest róznorodnie. Nasz kolektyw to koleżanki i weteranki scen, nowicjuszki, prowincjuszki, jeden przyjaciel i twoja matka też.
Płyta „Czarny war” to odpowiedź na niewystarczającą obecność żeńskich głosów w muzyce zaangażowanej. Sięgamy po wiersze współczesnych poetek, zestawiamy je z mało znanymi tekstami dawnych pieśni, śpiewanych przez wiejskie kobiety. Rozmontowujemy funkcjonujące w szerokim obiegu teksty tradycyjne, po to, by je złożyć na nowo i nadać im nowe znaczenia.
Niepokorne słowa i emocje pulsują pod chropowatą warstwą muzyczną: wypadkową brzemienia sekcji basowo-perkusyjnej i niecodziennych instrumentów strunowych, takich jak fidel płocka, skrzypce barokowe, suka biłgorajska i turecki saz.
Czarny war to coś więcej niż płyta z dobrą muzyką. To spotkanie z wielopokoleniową wspólnotą, a zarazem kronika setek lat walki o swobody kobiet. (Dominika Węcławek, – mobile-music.pl)
To znakomite rozszerzenie horyzontów folku, śmiałe przedstawienie kobiecej tematyki i niezwykle udany koncept muzyczno-literacki. (tegoslucham.pl)
Dekoracje historyczne się zmieniają, lecz walka o tożsamość – szczególnie w zacofanej wciąż obyczajowo Polsce – jest zawsze podobna. W budowaniu tego przesłania Pochwalonesą konsekwentne i zdeterminowane. (Adam Przegaliński, wp.pl)
- 16 listopada, godz. 17.00 Klubokawiarnia Sienkiewicza 27, Katowice
Spotkanie poświęcone twórczości Witolda Wirpszy: prof. Edward Balcerzan, prof. Dariusz Pawelec prowadzenie: Krzysztof Siwczyk, Maciej Melecki.
Spotkaniu towarzyszyć będzie promocja książki Edwarda Balcerzana „Pochwała poezji. Z pamięci, z lektury” | Wstęp bezpłatny
Witold Wirpsza
urodzony 4 grudnia 1918 roku w Odessie, zmarł 16 września 1985 w Berlinie. Poeta, prozaik, krytyk literacki i tłumacz literatury niemieckiej. Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego i w warszawskiej Wyższej Szkole Muzycznej. W roku 1970 z powodu zakazu druku w kraju wyemigrował do Niemiec.
Twórczość W. Wirpszy ma cechy wybitnie indywidualne, jest świadectwem ogromnej erudycji i szerokich zainteresowań poety. Jego młodzieńcze utwory zaliczane są do nurtu symbolizmu; po wojnie tworzył początkowo wiersze socrealistyczne, by ewoluować w stronę liryki dyskursywnej, intelektualnej, ironicznej, niekiedy posługującej się językowym eksperymentem. W jego twórczości pojawiały się również wątki religijne i filozoficzne. Wraz z żoną, Marią Kurecką, tłumaczył dzieła m.in. H. Brocha, J. Huizingi, T. Manna. W ostatnich latach Instytut Mikołowski opublikował 10 książek Wirpszy: Spis ludności (2005), Cząstkowa próba o człowieku i inne wiersze (2005), Liturgia (2006),Faeton (2006), Faeton II (2007), Utwory ostatnie (2007), Gra znaczeń. Przerób, Polaku, kim jesteś? (2009), Traktat skłamany (2010), Komentarze do fotografii. The Family of Man (2010).
Edward Balcerzan
Literaturoznawca, poeta, prozaik, tłumacz, eseista, członek-korespondent Polskiej Akademii Umiejętności. Zajmuje się przeobrażeniami polskiej poezji w XX wieku, łącząc badania z refleksją teoretycznoliteracką. Interesują go zagadki sztuki tłumaczenia. Laureat nagrody PAN im. A. Brücknera, Fundacji Jurzykowskiego w Nowym Jorku, Polskiego PEN Clubu, „Literatury na Świecie”. Wypromował 25 doktorów. W latach 1993–2007 kierownik Zakładu Teorii i Historii Literatury XX Wieku IFP UAM.
Dariusz Pawelec – krytyk literacki, wykładowca uniwersytecki.
Studiował polonistykę w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (1988). Był uczniem prof. Ireneusza Opackiego. Od 1988 pracuje na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego, w Zakładzie Poetyki Historycznej i Sztuki Interpretacji. Jego praca doktorska, obroniona w 1992, była poświęcona poezji Stanisława Barańczaka. W 1994 stypendysta Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Habilitację przeprowadził w Uniwersytecie Śląskim na podstawie książki o adresacie lirycznym (2004). Od stycznia 2004 dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, a od stycznia 2006 profesor uniwersytetu.
Zajmuje się m.in. poetyką historyczną i sztuką interpretacji, genologią, komunikacją literacką. Bada przede wszystkim poezję polską drugiej połowy XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem „pokolenia ’68” oraz nurtu lingwistycznego.
- 16 listopada, godz. 19.00, Jazz Club Hipnoza, Katowice
Zbieg poetycki NaDziko: Peter Gizzi (USA), Rod Mengham (UK), Szaczepan Kopyt, Krystian Emanuel Baczewski, Trupa naDziko (Brzoska/Kobierski/Majzel/Melecki/Śiwczyk) oraz koncert: Trupa Trupa | bilety: 15/20 zł
Oto przed Wami kolejna odsłona Zbiegu poetyckiego NaDziko. Jak co roku Niebo spotka się z Ziemią. Dzikość będzie przelewała się zza baru i ze sceny. Znakomici poeci, muzycy, szamani i odmieńcy porwą Was w wir szaleńczej przygody! Zapraszamy!
Peter Gizzi urodził się w 1959 roku w Pittsfield, w stanie Massachusetts. W tym przemysłowym mieście zanim poszedł na studia pracował jako robotnik w fabryce tworzyw sztucznych. Wówczas zetknął się też z poezją lewicującego Georga Oppena. Lektury okazały się wprowadzeniem do poezji Williama Carlosa Williamsa oraz innych modernistów. Rosnącemu zainteresowaniu poetycką rewolucją towarzyszyła u Gizziego fascynacja muzyką punkową. W latach 80. Gizzi redagował pismo poświęcone poezji awangardowej, które nosiło tytuł o•blék: a journal of language arts. o•blék należy czytać tak, jak angielskie słowo oblique, czyli „padający z ukosa”, „pod kątem”, z więc także „zawoalowany”. Tytuł ten wskazuje na zbliżenie Gizziego do estetyki poetów z ruchu Language, którą wyróżnia koncentracja na języku, stającym się narzędziem zatrzymującym uwagę czytelnika, nieprzenikliwym, w pewnym sensie „szczelnym”.
Gizzi był zafascynowany jednym z poetów renesansu San Fanscisco, Jackiem Spicerem, którego tom „wykładów”, a właściwie mówionych esejów, zredagował i wydał w roku 1998. Jednak poza Spicerem, dużą rolę odgrywa u Gizziego złożona tradycja romantyczna. Choć jest Gizzi poetą zlewania się języka z materią świata, jest on też poetą „śpiewu”. Pobudzona poetycko materia wraca do obszarów żywych, wręcz ludzkich, i wydobywa stany ciała i psychiki – od uniesienia i transcendencji, po ból i depresję – które opisywali wcześniej Emily Dickinson i Walt Whitman. Formalizm i lingwizm Gizziego przeradzają się w poezję nasłuchu, w której wydaje się, że mówi sama materia świata, jej świetliste promieniowanie. (Tekst: Kacper Bartczak)
Rod Mengham – Angielski poeta i krytyk, docent w Katedrze Współczesnej Literatury Angielskiej na Uniwersytecie Cambridge, gdzie pełni również funkcję Kustosza Dzieł Sztuki Kolegium Jezusowego.
Jest autorem szeregu książek o Karolu Dickensie, Emily Bronte i Henrym Greenie, a z także pozycji “The Descent of Language” (1993). Był redaktorem zbiorów esejów na temat współczesnej beletrystyki, przemocy I sztuki awangardowej oraz powieściopisarstwa lat czterdziestych dwudziestego wieku. Rod Mengham publikuje artykuły na temat sztuki w różnych czasopismach oraz redaguje katalogi biennale rzeźby “Sculpture in the Close” organizowanego w Kolegium Jezusowym Uniwersytetu Cambridge. Jest również redaktorem serii felietonów poetyckich pod tytułem Equipage oraz współredaktorem i współtłumaczem zbioru Altered State: the New Polish Poetry (Arc Publications, 2003). Jego własne wiersze zostały wydane w tomiku zatytułowanym Unsung: New and Selected Poems (Folio/Salt, 1996; Wydanie drugie, 2001).
Szczepan Kopyt – Ur. 1983, poeta i muzyk yassowy. Laureat X edycji (2004) Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina. Wydał trzy książki poetyckie: “[yass]” (2005), “[yass] / możesz czuć się bezpiecznie” (2006), “sale sale sale” (2009). Buch, (2011), Kir, (2013). Współautor biuletynu poetyckiego “Kryzys”. Mieszka w Poznaniu.
Krystian Emanuel Baczewski – poeta, prozaik, krytyk literacki. Różne źródła podają różne daty jego urodzenia (od 1963 do 1967). Jego prawdziwe nazwisko to Marek Kowalik. Laureat nagrody poetyckiej w pierwszej edycji konkursu im. R.M. Rilkego, organizowanego przez sopockie czasopismo “Topos” (1997). Laureat konkursu “Tyska Zima Poetycka” w 2003, w wyniku którego opublikowany został tomik “Antologia wierszy nieśmiałych”. W maju 2007 roku nominowany do Nagrody Literackiej Gdyni za książkę “Morze i inne morza”.
TRUPA TRUPA
Zespół Trupa Trupa, tworzony przez Grzegorza Kwiatkowskiego, Wojtka Juchniewicza, Tomka Pawluczuka i Rafała Wojczak to trójmiejska rewelacja, której terenem domowym mogły by być ogrody i cmentarze. Źródło muzyki Trupy Trupa bije w latach 60. wypełnionych gitarowymi sprzężeniami, pogłosami, zajmującymi riffami i na wskroś przenikającą psychodelią. Nie bez powodu recenzenci doszukują się w ich muzyce inspiracji 13th Floor Elevators, The Doors czy The Velvet Underground, niektórzy twierdzą nawet że właśnie tak mogliby dziś grać królowie gitarowej awangardy czyli Sonic Youth. Prezentują rzadko spotykane połączenia: ponure, pesymistyczne treści perwersyjnie zestawione są z urokliwymi, przyjemnymi dla ucha melodiami. Z jednej strony muzyka Trupy Trupa to ciężkie, mroczne pieśni przekształcające się momentami w ambientowe miniatury, z drugiej to po prostu brudne, ostre gitarowe granie, pozostawiające słuchacza w stanie emocjonalnego rozdwojenia.
Grupa zadebiutowała obiecującą EP-ką w 2010 roku, rok później wydała swój pierwszy album studyjny „LP”, w tym roku natomiast obdarowała nas rewelacyjnym wydawnictwem „++” pokazującym jeszcze dojrzalsze oblicze. Znaczną część nagrań zarejestrowano w Nowej Synagodze w Gdańsku-Wrzeszczu, co przełożyło się na wyjątkowe brzmienie, zaś gościnnie na płycie pojawili się uznani Mikołaj Trzaska i Tomasz Ziętek.
W roku 2012 zespół gościł m.in. na Heineken Open’er Festiwal, w tym roku natomiast na katowickim Off Festiwalu. Trupa Trupa jest także laureatem nagrody Gazety Wyborczej „Sztorm Roku” w dziedzinie kultury. Utwór „Take my hand” z płyty „LP” trafił na wydawnictwo Trzeciego Programu Polskiego Radia „Offensywa 4”. Recenzenci zgodnie twierdzą: to jedna z najbardziej oryginalnych grup na rodzimej scenie.
www.facebook.com/trupatrupa | www.trupatrupa.bandcamp.com
Krążek, choć bez tytułu, to wyrazisty jest jak diabli i bardzo ładnie wyróżnia się pośród miałkiego gitarowego grania polskiej alternatywy. Jest surowo, garażowo, trzeszcząco, rzężąco i brudno, i przede wszystkim tych surowizn użyto ze smakiem i pomysłem (Radek Soćko, tegoslucham.pl)
Subtelnie i świetnie napisane piosenki czerpiące garściami z folku i psychodelik to jedno, ale na tej płycie równie dużą rolę odgrywa organiczne, ciepłe brzmienie. Można grać w Polsce muzykę gitarową bez cienia żenady? Można. (Krzysztof Kowalczyk, Aktivist)
Miłośnicy tzw. klasycznego rocka poczują się zaspokojeni (…), a poszukiwacze garażowych nowinek mogą być spokojni, nie idzie to w konfekcję, raczej już poszerza horyzont (…) Zamiast się rozkładać, Trupa Trupa coraz śmielej i precyzyjniej układa w całość swój muzyczny świat.” (Bartek Chaciński, Polityka)
- 20 listopada, godz. 19.00 Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego, Scena w Malarni, Katowice
ZDERZENIA LITERACKIE: Igraszki Rodzinne: występują Sofija Andruchowycz (Ukraina), Andrij Bondar (Ukraina)
Koncert: Jurij Andruchowycz & Karbido | bilety: 25/35 zł
Sofija Andruchowycz
Ur. 1982, w Iwano-Frankiwsku — pisarka, tłumaczka, publicystka. Autorka czterech książek prozatorskich. Laureatka nagrody literackiej wydawnictwa „Smołoskyp” (2001). Redaktorka pisma „Czetwer” (2003–2005). Mieszka w Worzlu pod Kijowem.
Andrij Bondar
Ukraiński poeta, prozaik, tłumacz i publicysta. W latach 1998–2000 redaktor naczelny „Literatury Plus”, a następnie redaktor działu literackiego w „Zwierciadle Tygodnia”. Autor trzech tomów wierszy: Wiosenna herezja (1998), Prawda i miód (2001), Prymitywne formy własności (2004), oraz przekładów Ferdydurke i Lubiewa na język ukraiński. Po polsku ukazał się dotąd wybór jego wierszy Jogging (2005) oraz zbiór opowiadań Historie ważne i nieważne (2011)
Jurij Andruchowycz & Karbido
Album „Absynt” to trzecia część muzycznej i poetyckiej trylogii, której twórcami i wykonawcami są wrocławska grupa Karbido i ukraiński pisarz Jurij Andruchowycz. Poprzednimi jej częściami były płyty „Samogon” i „Cynamon” (odpowiednio 2009 i 2010 rok). Tworząc „Absynt” jako zamknięcie tryptyku, artyści wykraczają poza estetykę dwóch poprzednich albumów, ukazując wielowarstwową przestrzeń spotkania muzyki, poezji, prozy, filmu.Podstawą albumu jest książka Jurija Andruchowycza Perwersja. Wrocławski zespół Karibdo odważnymi eksperymentami śmiało nawiązuje do czołówki światowej awangardy. Tworzył muzykę na potrzeby teatru i słuchowisk radiowych (“Katastrofa LZ 129 Hindenburg”), avantmusicale (Paper T.E.S.L.A SHOW) czy wreszcie albumy, na których grają budynki (seria Music 4 Buildings). Muzycy zrealizowali także nowatorski spektakl audio Stolik, który wystawili już ponad 200 razy na całym świecie. Jurij Andruchowycz to ukraiński poeta, prozaik, eseista i tłumacz. Pochodzi z Iwano-Frankowska (Stanisławów). Jako poeta debiutował w 1985 roku. Wówczas także, wraz z Wiktorem Neborakiem i Ołeksandrem Irwańcem, założył grupę poetycką Bu-Ba-Bu (Burłesk- Bałahan-Bufonada). Wydane w kolejnych latach zbiory wierszy Andruchowycza, Seredmistia (1989) i Ekzotyczni ptachy i rosłyny (1991), tylko umocniły jego pozycję jako jednego z prekursorów nowego nurtu w poezji ukraińskiej.Jurij Andruchowycz jest także prozaikiem, a trzy pierwsze powieści: Rekreacje (1992), Moscoviadę. Powieść grozy (1993) i Perwersję (1996) opublikował na łamach kijowskiego miesięcznika „Suczasnist”. Jego kolejne powieści to: Dwanaście kręgów (2003) oraz Tajemnica (2007). Po polsku ukazały się, oprócz wspomnianych książek, dwa tomy jego esejów: Erz-herz-perz (1996) i Ostatnie terytorium. Eseje o Ukrainie (2002) oraz napisana wspólnie z Andrzejem Stasiukiem Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową (2000, 2001). W 2005 roku opublikował także po polsku tom poetycki Piosenki dla martwego koguta. W 2001 roku otrzymał Nagrodę Herdera, w 2006 – Nagrodę Europejskiego Porozumienia Leipziger Buchpreis oraz nagrodę „Angelus”.
XXII edycja Festiwalu Ars Cameralis odbędzie się między 10 a 25 listopada.
Zapraszamy!
