Koncertem otwierającym tegoroczną edycję Festiwalu Filmu i Sztuki DWA BRZEGI będzie występ Tomasza Stańko z jego najnowszą płytą poświęconą twórczości Wisławy Szymborskiej. Koncert będzie retransmitowany w TVP 2, start o godz. 22:50. To wszystko już w niedzielę, 28 lipca.

Niepowtarzalne dźwięki jego trąbki brzmią w prestiżowych salach koncertowych całego świata, a jego muzykę wydaje renomowana monachijska wytwórnia ECM. Tomasz Stańko, zaliczony przez tygodnik „New Yorker” do grona najbardziej oryginalnych i twórczych trębaczy jazzowych, zainauguruje tegoroczny Festiwal Dwa Brzegi programem inspirowanym poezją Wisławy Szymborskiej.

W lutym tego roku nakładem ECM Records ukazał się album „Wisława” – pełen sugestywnych motywów, natchnionego muzykowania i brawurowych improwizacji. Został nagrany w Nowym Jorku, mieście, z którym Tomasz Stańko zawarł w ostatnim dziesięcioleciu bliską znajomość. Nowy Jork stał się dla niego bazą, gdzie komponuje, chłonie artystyczne życie miasta i śledzi muzyczne aktualności. Ten innowator muzyki improwizowanej zachowuje świadomość historii jazzu i wie, jak ważny jest kontakt ze źródłami tej muzyki. “Początkowo chciałem tylko cieszyć się Nowym Jorkiem, miastem gdzie jazz był tak ważny, i które nadal jest jazzowym centrum świata. Miastem, gdzie Charlie Parker, Miles Davis i Duke Ellington grali wspaniałą muzykę, gdzie rodziła się wielka historia jazzu…” Ale prędko nawiązał współpracę z miejscowymi muzykami, eksperymentując przed ostatecznym ustaleniem składu swojego kwartetu. “W Nowym Jorku znalazłem trzech fantastycznych muzyków” – mówi o Davidzie Virellesie, Thomasie Morganie i Geraldzie Cleaverze. Thomas Morgan i Gerald Cleaver to jedna z najbardziej czujnych sekcji bas/ bębny we współczesnej muzyce improwizowanej, a kubański pianista David Virelles, inspirowany muzyką rytualną oraz Theloniousem Monkiem i Andrew Hillem, wydaje się szczególnie dobrze usposobiony do nabrzmiałego mroku i wyrafinowanej grozy free ballad Stańki.

Nowi współpracownicy inspirują Tomasza Stańko. „Cieszy, gdy starszy wiekiem artysta nie ustaje w tropieniu nowych idei”, napisał w Newy York Times Ben Ratliff po jednym z koncertów. „Do niedawna Tomasz Stańko wykonywał piękne treny, ballady o cierpieniu duszy w tempie rubato z free-jazzowymi pomrukami. Produkcje te łączył wspólny nastrój i zamysł. Zarówno jako solista, jak i jako lider potrafi zdyskontować te mroczne emocje w muzyce. Ton jego trąbki jest mocny, surowy i o chropawej obwiedni, a jego zdecydowane, krótkie tematy stanowią kotwice dla aranżacji. Nie zmieniając radykalnie charakteru swojej muzyki – nadal kocha ballady, a tęskne melodie nadal są na pierwszym planie – Stańko pozwala jej zmieniać proporcje. Muzyka z czwartkowego wieczoru była, na swój znakomity sposób, trudna do zdefiniowania. Korzystała ze stałych rytmów i motywów w akompaniamencie, ale także ze swobodnej improwizacji; była zarówno zbiorem sól jak i sekwencją dokładnie określonych aktów.”

Tomasz Stańko New York Quartet wystąpi podczas 7. Festiwalu Dwa Brzegi z programem inspirowanym poezją Wisławy Szymborskiej, polskiej poetki, laureatki Nagrody Nobla, zmarłej w 2012 roku. „Lekturze słów Wisławy Szymborskiej – wyznaje Stańko – zawdzięczam wiele pomysłów i inspiracji. Spotkania z Nią i współgranie z Jej poezją nadały rozmach także i tej muzyce, którą chciałbym z szacunkiem dedykować Jej pamięci.” W roku 2009 poetka wystąpiła na wieczorze poetyckim w Operze Krakowskiej, podczas którego Tomasz Stańko odpowiadał na jej nowe wiersze, improwizując na trąbce. Z kolei niektóre wiersze Szymborskiej dostarczyły kompozycjom Stańko inspiracji i tytułów.

Stare i nowe formy – określenie to mogłoby stanowić podtytuł albumu. Tytułowa, uduchowiona free ballada, która w różnych wersjach pojawia się tu dwukrotnie, otwierając i zamykając album, nie zdziwiłaby na „Balladynie”, debiucie Stańko w katalogu ECM z roku 1976. Jest to bowiem utwór bardzo typowy dla jego własnej, oryginalnej tradycji. Z drugiej zaś strony trajektorie utworów takich jak „Assassins” pełne są niespodziewanych zdarzeń, gdy powiewna, nieco bopowa melodia imploduje swobodnym kontrapunktycznym graniem o niesamowitym pędzie, detalach i niepohamowanej energii. Te nowe struktury zbudowane są z interakcji muzyków, ale także służą ich indywidualnym akcjom: producent Manfred Eicher mówi o podejściu „parlando” zastosowanym tu względem zbiorowej improwizacji, gdzie muzyka gna przed siebie w trakcie głębokiej wymiany zdań, a poczucie współodpowiedzialności muzyków przypomina role członków kwartetu smyczkowego.

Skład: Tomasz Stańko – trąbka, David Virelles – fortepian, Thomas Morgan – kontrabas, Gerald Cleaver – perkusja.